Stel dat je op een goede dag een uitnodiging krijgt om in een luxe all inclusive hotel vier dagen en drie nachten een educatief trainingsprogramma te volgen, samen met je collega’s en georganiseerd door een gerenommeerde organisatie. Het enige probleem is dat je een keuze moet maken tussen dit aantrekkelijk aanbod en dat van een andere organisatie, een programma van één dag dat als belangrijk onderdeel de analyse van de onderwijsresultaten van jouw regio bespreekt, iets waarmee je verder moet. Wat zou jij kiezen als je zelden of nooit de kans krijgt in zo’n hotel te verblijven met kamers die uitzicht bieden op de Indische Oceaan, met heerlijk eten en een comfortabele hotelkamer?

Uiteindelijk prijkten op de ‘attendence list’ van onze workshop voor Curriculum Support Officers (CSO), je zou hen inspecteurs kunnen noemen, eerst 3 en later 4 namen van de 14. Daar kwamen nog drie namen bij van CSO’s van Special Needs Education (SNE), speciaal onderwijs dus. Nu is het altijd zo dat als je iets organiseert, je dit niet doet voor wie er niet zijn, maar voor wie er wel zijn. Dus gingen Ruud en ik aan de slag met de aanwezigen. Je hebt vast wel eens iets ergens gelezen over klasgrootte. Dat een te kleine klas het soms lastig maakt om een zekere groepsdynamiek teweeg te brengen en een te grote klas die dynamiek juist onmogelijk maakt. Het kantelpunt blijkt ergens rond de dertig te liggen.

We moesten hiermee dus in ons programma rekening houden. We koppelden de CSO van de gewone basisscholen aan de CSO’s SNE rond het vraagstuk van activerend leren. In onze workshops gebruiken we daarvoor twee benaderingen: de ‘stool of confidence’ voor het opbouwen van zelfvertrouwen als leraar door het geven van positieve feed back en verantwoordelijkheid om een positief zelfbeeld te versterken. In het naspelen van een videoregistratie van een voorbeeldles oefenden we dat bouwen aan vertrouwen. Wat een mooie manier om elkaar te coachen.

Aan die piramide hebben wij niets
Ook de andere benadering, die van de ‘learning pyramid’ kwam ter sprake. Die piramide maakt visueel dat passief leren, zoals voor jezelf lezen, niet nutteloos is, maar dat van wat je leest maar weinig blijft hangen. Terwijl als je bijvoorbeeld ‘leert door te doen’ er heel veel effect is op wat je je ervan herinnert, niet alleen in je hoofd, maar ook in je hart, doordat je er plezier aan beleefde, en in het geheugen van je handen, omdat je die nodig had om iets te maken of aan te tonen. “Aan die ‘learning pyramid’ hebben wij niets”, zeiden de CSO’s-SNE. “Voor elk van onze kinderen moeten we de leerpiramide anders invullen. Als je niet kunt zien is die invulling anders dan als je niet kunt horen, of als je niet kunt horen en zien , of als je fysiek of verstandelijk beperkt bent. Eigenlijk zeiden ze dat ze er niet in geloven dat standaardisering in menselijke processen, in de zorg, in het onderwijs, discutabel is. Het werd een hele discussie, waarin de CSO’s van de gewone basisscholen moesten erkennen dat hun collega’s van SNE gelijk hadden. En we tot de constatering kwamen dat een persoonlijke, toegesneden benadering eigenlijk voor alle leerlingen belangrijk is. Dat zo’n benadering problematisch wordt met volle klassen en eisende ouders. Dat met standaardisering, zoals in Nederland met de inzet van digitale registratie in een LVS en de normerende wereld van het toetsen, waarbij de standaard goed is en de uitzondering problematisch,  onrecht gedaan wordt aan het feit dat kinderen uniek zijn. Ze worden immers genormeerd op een standaardnorm. Dat onderwijs eigenlijk een verdienmodel is geworden voor economische groei en niet voor leren voor een betere wereld.

Kiezen voor het dienen van de standaard is soms ook wel gemakkelijker dan kiezen voor het unieke (Equal Needs Education). Niets menselijks is ons vreemd.

Ook in Kwale County is een begin gemaakt met gedigitaliseerd onderwijs.

Dick de Groot