Weten jullie nog dat we deze week met een nieuw programma zouden starten voor en door teamleiders uit het VO? Ongeveer anderhalf jaar geleden ontstonden de eerste plannen, nadat we in 2012 met de workshops voor docenten zijn begonnen. En het is ons gelukt! Met dank aan het supersterke trio uit Nederland hebben we deze week met succes gepionierd in het werkveld van de secondary schools.
Wat was het geweldig dat de drie Nederlandse teamleiders, Merel, Petra en Kees, afgelopen zaterdag en maandag met negentien Keniaanse collega’s aan de slag konden gaan. Negentien ‘HOD’s’: heads of department, in charge of academics. De change agents in de scholen, verantwoordelijk voor de onderwijskundige ontwikkelingen én de afname van de TPAD; het beoordelingsinstrument dat vorig jaar door de overheid is ingevoerd. Er is genoeg om met elkaar over te praten! Door de grote opkomst bij de workshop zijn er deze week bijna vijftien Keniaanse teamleiders bezocht voor coaching on the job.
Ik neem jullie graag mee naar een ochtend, eerder deze week. Van de Nederlandse teamleiders begreep ik dat er tijdens de afronding van de tweede workshopdag iets bijzonders was gebeurd. Ik wil er graag meer over weten. Daarom ga ik langs bij een van de Keniaanse kartrekkers van het project: Alex van Kinondo Secondary.
Hij vertelt me dat de groep HOD’s de workshop en het samenkomen zo positief had ervaren dat ze daar iets structureels van willen maken. De Kenianen hebben ter plekke een bestuur opgericht om dit netwerk van HOD’s bij elkaar te houden. Dat gaat heel zakelijk. Er is gestemd en zo werd unaniem een voorzitter aangewezen. Een vice-voorzitter, secretaris en penningmeester volgden. Met deze groep mensen zijn vier van de vijf subcounties vertegenwoordigd. “Jullie moeten er voor zorgen dat ook de vijfde subcounty er in februari bij zit, ok?” Zegt Alex me. Ja, dat zullen we doen. Ik vraag naar hoe ze contact met elkaar gaan houden, want ik heb iets gehoord over een whatsappgroep. Dat was een paar jaar geleden ondenkbaar. Communicatie wordt hier steeds gemakkelijker. Met een grote glimlach kijkt hij me aan en zegt dan vastberaden: “We are not going to wait until you are coming.” Zijn directheid is haast on-Keniaans maar ik besef dat dit is waar we naar streven. Wij zijn er om mensen bij elkaar te brengen, de ontmoeting te organiseren en het gesprek met elkaar aan te gaan. Maar dat er nu als vanzelf een netwerk is opgericht en dat ze de wil hebben uitgesproken elkaar met regelmaat te ontmoeten is natuurlijk een geweldig initiatief.
Dan ga ik langs bij Ramisi Secondary. Buiten staat de HOD, Bayah, me al op te wachten. Ook hij heeft deelgenomen aan de workshops eerder deze week. Ik zou langskomen om te praten over het programma voor de docenten in februari. Maar hij had verwacht dat hij vandaag ook bezoek zou krijgen van een van de Nederlandse teamleiders. Hij heeft gerekend op een lesobservatie in zijn eigen les. Ik weet dat het bezoek aan Bayah en zijn team voor morgen op het programma staat. En ik heb eigenlijk maar een uur, want we hebben straks bestuursvergadering. Bayah zegt me dat het niet erg is als we het morgen plannen: “It’s ok, no problem.” Maar hij zegt me ook dat hij zijn practicum biologie extra goed heeft voorbereid gisteravond. En dat hij vanmorgen vroeg naar de slager is om nieren te halen. Hij heeft energizers en werkvormen voorbereid zoals ze die in de workshop hebben besproken. Tja. De Kenianen hebben de tijd en ik heb weer een klok. “Natuurlijk kom ik dan langs om je les te observeren! Wanneer is de les gepland?” “Geef me tien minuten en dan kunnen we starten”, zegt hij.
Zijn les verloopt geweldig. De leerlingen worden na de start meteen mee naar buiten genomen voor een verfrissende energizer. Daarna worden diverse leeractiviteiten in razendsnel tempo afgewisseld. Allerlei activerende werkvormen worden ingezet. Groepjes ontstaan op originele wijze, leerlingen krijgen rollen toebedeeld en voelen zich overduidelijk betrokken en verantwoordelijk. De nieren komen op tafel en de leerlingen gaan met elkaar onderzoekend aan de slag. Er wordt gefluisterd, leerlingen duiken over tafel. Iedereen is betrokken. Bayah loopt rustig, vriendelijk, maar vastberaden door het lokaal en heeft een uur lang de allergrootste glimlach op zijn gezicht die ik ooit heb gezien. Na afloop hebben we een gesprek volgens de feedbackmethode van de stool of confidence. Bayah is bekend met dit model want ook dit is in de workshop aan de orde gekomen. Een van zijn collega’s is bij het gesprek aanwezig, we voeren het gesprek samen. Ze geven aan dat ze regelmatig bij elkaar in de les kijken, filmen en aantekeningen maken. Morgen krijgt Bayah dus alsnog bezoek van een van de Nederlanders. Ze gaan samen een aantal van zijn collega’s observeren. Bayah gaat de stool of confidence toepassen en daar geeft de Nederlandse teamleider dan weer feedback op. Zijn rol als HOD en de coaching approach richting zijn collega’s staat centraal, daar gaat het deze week immers om.
Deze week laat mij (weer) inzien dat geduld hebben weer loont. We zeggen niet voor niets: to meet, to connect en dan pas to learn. Wie te snel gaat, loopt vast. We zijn met het bestuur dan ook alle dagen aan het invoelen en meebewegen. Aanpassen en soms geduldig afwachten. Wat gebeurt er om ons heen, welke reacties krijgen we? Wat zien we gebeuren? We hebben voor dit project lang, voor ons gevoel soms te lang, zaadjes moeten planten. Maar deze week zijn we alleen maar aan het oogsten. En dan ook nog in een hoog tempo. Met een grotere opbrengst dan verwacht!
Lysanne Kapiteijn
