Op de Kwale school for the deaf staat dit groots op de buitenmuur geschilderd, geheel passend bij het door de regering in Nairobi opgestelde “Vision 2030”.  Dit visiedocument omvat waar het land wil staan op dat moment en voor onderwijs is de ambitie neergezet dat op dat moment inclusief onderwijs in Kenia gerealiseerd is.  Het is nogal een uitdaging, zoals de Keniaanse schooldirecteuren het omschrijven, als we de inclusieve gedachte ter sprake brengen. Aan de goede wil van leerkrachten en hun directeuren ligt het niet. Met hart en ziel wordt er gewerkt aan met name de sociale vaardigheden, zelfredzaamheid (daily living skills) en praktische vaardigheden van leerlingen die het in het reguliere onderwijs niet redden. In aparte scholen voor speciaal onderwijs, of afdelingen hiervan die gehuisvest zijn in gebouwen voor regulier onderwijs, valt op hoeveel aandacht er wordt besteed aan het verbouwen van groente in de eigen groentetuinen en de vaardigheden die het dagelijks leven van ons vraagt.
Voorzichtig zijn de directeuren in hun uitspraken, maar Visie2030 is wel erg ambitieus, dus een paar jaar langer de tijd om e.e.a. te realiseren zou niet gek zijn. Misschien geeft het wel de tijd die nodig is om zich ervan bewust te worden dat er kinderen blijven die niet in het “gewone” onderwijssysteem passen?

Jaap en ik zijn onder de indruk van wat er gebeurt in een klas voor doof-blinde kinderen. De 1-op-1 begeleiding die plaatsvindt is zo liefdevol, geduldig en inventief . Ontroerend mooi om te zien.  Kinderen, die vaak ook nog eens een lichamelijke handicap hebben, helpen elkaar daar waar het kan en onder begeleiding is er sprake van een dagritme, wordt er schoongemaakt en kan het eten worden klaargemaakt. Binnen wordt er op een dikke mat gestoeid met een kind en doet een wel heel bijzondere massagetafel dienst. Revalidatietherapeuten, verpleegkundigen, maatschappelijk werkers…ze zijn er niet. De leerkrachten, vrijwilligers en directeuren zorgen ervoor dat gedurende de drie jaarlijkse schooltermijnen dat de kinderen er zijn (en dus ook slapen) er een leefgemeenschap is waar je met verbazing en verwondering naar kijkt. En ja, natuurlijk is daar af en toe ook een opgetrokken wenkbrauw bij.

Het acceptatieproces van ouders en de leefgemeenschappen voor kinderen met een beperking is een voortdurend punt van aandacht in het gehele speciaal onderwijs. In de gesprekken met de ouders zelf uiteraard, maar ook in de scholen. Door kinderen zo zelfstandig en zelfredzaam mogelijk te maken wordt geprobeerd toe te werken naar een situatie waarin de kinderen weer een bijdrage kunnen leveren aan hun ouders en woonomgeving. In welke vorm dan ook.
Op weg naar inclusie in de samenleving.

Reinier Bos